WCAG en wetgeving in Nederland

Digitale toegankelijkheid is belangrijk voor iedereen. Of je nu een website maakt voor een gemeente, een zorginstelling of een webshop: mensen moeten informatie kunnen gebruiken, ongeacht beperking of situatie. In Nederland zijn hier regels voor. De WCAG-richtlijnen spelen daarbij een grote rol. In dit artikel lees je hoe WCAG en de Nederlandse wetgeving samenhangen, wat verplicht is en voor wie.

Wat is WCAG?

WCAG staat voor Web Content Accessibility Guidelines. Het zijn internationale richtlijnen die uitleggen hoe je websites en apps toegankelijk maakt voor mensen met een beperking. Denk aan blinden en slechtzienden, doven en slechthorenden, mensen met dyslexie, een motorische beperking of een lage digitale vaardigheid.

De meest gebruikte versie is WCAG 2.1 niveau AA. Deze richtlijnen zijn technisch opgesteld, maar geven duidelijke doelen: informatie moet waarneembaar, bedienbaar, begrijpelijk en robuust zijn. (Meer daarover lees je in ons artikel over de vier principes van WCAG.)

Waarom zijn er regels over toegankelijkheid?

Digitale toegankelijkheid is een mensenrecht. Iedereen moet zelfstandig kunnen meedoen in de maatschappij. Informatie en diensten zijn steeds vaker alleen digitaal beschikbaar: van belastingaangifte tot het maken van een doktersafspraak. Zonder toegankelijke websites en apps raken mensen uitgesloten.

Om dit te voorkomen zijn er wetten die digitale toegankelijkheid verplicht maken. In Nederland én in Europa.

Wet digitale overheid

Sinds 1 juli 2020 geldt in Nederland de Tijdelijke wet digitale overheid (Wdo). Deze wet verplicht overheidsorganisaties om hun websites en mobiele apps toegankelijk te maken volgens WCAG 2.1 AA.

Wie valt onder deze wet?

De verplichting geldt voor:

• ministeries en uitvoeringsorganisaties,
• provincies en gemeenten,
• waterschappen,
• rechtbanken,
• politie en veiligheidsregio’s,
• onderwijsinstellingen,
• zorginstellingen met een publieke taak.

Ook semi-overheden en organisaties met een maatschappelijke taak kunnen onder deze wet vallen.

Wat moet je doen als overheidsorganisatie?

1. Je moet je website of app ontwikkelen volgens WCAG 2.1 AA.
2. Je moet een toegankelijkheidsverklaring publiceren op de website (volgens het Rijksoverheidsmodel).
3. Je moet regelmatig een toegankelijkheidsonderzoek laten uitvoeren.
4. Je moet een plan hebben om knelpunten op te lossen.

Het toezicht wordt gehouden door de Directie Digitale Overheid (onderdeel van het ministerie van BZK).

Andere wetten met invloed op toegankelijkheid

Naast de Wet digitale overheid zijn er andere wetten en regels die digitale toegankelijkheid ondersteunen of verplicht stellen.

1. Algemene wet gelijke behandeling (AWGB)

Deze wet verbiedt discriminatie op basis van beperking. Dit geldt ook voor websites en digitale diensten. Als een organisatie een ontoegankelijke website aanbiedt, kan dat worden gezien als indirecte discriminatie. Iedereen moet gelijk behandeld worden, ook online.

2. Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (WGBH/CZ)

Deze wet verplicht onder andere het onderwijs, openbaar vervoer en werk om toegankelijk te zijn. Ook digitale informatie en communicatie vallen hieronder.

3. Europese richtlijnen: European Accessibility Act (EAA)

Vanaf 28 juni 2025 moeten ook commerciële bedrijven voldoen aan toegankelijkheidseisen, op basis van de European Accessibility Act. Dit geldt bijvoorbeeld voor:

• webshops,
• banken,
• vervoersbedrijven,
• aanbieders van e-books of apps.

De EAA is dus een belangrijke aanvulling op de Nederlandse wetgeving, omdat die vooral gericht is op overheden.

Wat betekent dit concreet?

Ben je een overheidsorganisatie?

Dan ben je nu al verplicht om te voldoen aan WCAG 2.1 AA. Je moet dit kunnen aantonen met een actuele toegankelijkheidsverklaring en een rapport van een toegankelijkheidsonderzoek.

Ben je een commercieel bedrijf?

Dan ben je (nog) niet wettelijk verplicht om WCAG toe te passen. Maar vanaf 2025 verandert dit voor bepaalde sectoren. Bovendien loont het sowieso om toegankelijk te ontwerpen:

• Je bereikt meer klanten.
• Je voldoet aan de AVG (privacywet).
• Je laat zien dat je maatschappelijk verantwoord onderneemt.

Wie controleert naleving?

Voor overheden is er toezicht vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken. De Directie Digitale Overheid bekijkt of websites en apps voldoen aan de regels. In sommige gevallen kunnen mensen ook een klacht indienen bij het College voor de Rechten van de Mens of via een klachtenregeling van de betreffende overheidsorganisatie.

Bij commerciële partijen komt er vanaf 2025 Europees toezicht via de EAA. Lidstaten moeten toezichthouders aanstellen om naleving te controleren. In Nederland is nog niet definitief bekend wie dit gaat doen.

Waarom nu al beginnen?

Wachten tot een wet je verplicht om iets te doen is niet verstandig. Toegankelijk ontwerpen kost tijd en aandacht. Hoe eerder je ermee begint, hoe beter je kunt bijsturen.

Bovendien helpt toegankelijkheid iedereen:

• Ouderen met minder digitale ervaring,
• mensen die tijdelijk beperkt zijn (bijv. gebroken arm),
• mensen met lage geletterdheid of een andere moedertaal,
• en ook zoekmachines (SEO!).

Tips om WCAG in je organisatie toe te passen

1. Zorg voor bewustwording – Leg collega’s uit wat digitale toegankelijkheid is en waarom het belangrijk is.
2. Laat je website testen – Begin met een basiscontrole (bijvoorbeeld met WAVE) en laat daarna een handmatige audit uitvoeren.
3. Maak een toegankelijkheidsverklaring – Als je onder de Wet digitale overheid valt, is dit verplicht.
4. Werk volgens WCAG vanaf het begin – Dan voorkom je dure aanpassingen achteraf.
5. Betrek ervaringsdeskundigen – Vraag mensen met een beperking om feedback op je site of app.

Samenvatting

In Nederland gelden er duidelijke regels voor digitale toegankelijkheid:

• De Wet digitale overheid verplicht overheden om websites en apps toegankelijk te maken volgens WCAG 2.1 niveau AA.
• Andere wetten zoals de AWGB, WGBH/CZ en AVG onderstrepen het belang van digitale inclusie.
• Vanaf 2025 gaat de European Accessibility Act ook gelden voor commerciële bedrijven.
• WCAG is dus niet zomaar een richtlijn: het is de basis voor wettelijke verplichtingen én inclusief ontwerp.

Wil je hulp bij het toepassen van WCAG of een audit laten uitvoeren? Neem dan gerust contact op. Wij helpen je graag verder.